KEMOTERAPİNİN YAN ETKİLERİ

Kemoterapi büyüyen ve bölünen hücreleri öldürdüğünden bu tür özellikleri olan normal hücrelere de zarar verebilir. Bu tür hücreler kemik iliği, sindirim ve üreme sisteminde ve saç foliküllerinde bulunduğu için yan etkiler daha çok bu bölgelerde görülür. Kemoterapinin yan etkileriyle savaşabilecek birçok olanaklarımız olduğundan gerekli önlemler alındığı takdirde bu yan etkilerden korunabiliriz. Bu kitapçıkta sıralanan yan etkiler bütün hastalarda görülmeyeceğinden yan etki listesinin uzun olmasından ötürü endişeye kapılmanıza gerek yoktur.

Yan etkiler kullandığınız ilacın türüne, dozuna, hastalığınızın türüne ve yapınıza göre değişiklikler gösterir. En sık görülen yan etkiler bulantı kusma, saç dökülmesi ve yorgunluktur. Yan etkilerin çoğu kemoterapi aldığınız sürece oluşur ve tedaviniz tamamlandığında kaybolur. Doktorunuzla sizde görülebilecek yan etkiler ve önlemleriniz hakkında tedavinize başlamadan önce mutlaka konuşunuz. Yan etkilerin bazıları sizin doğrudan hissedeceğiniz türdendir. Bazıları ise ancak birtakım kan tetkikleri ile anlaşılabilir.

Yan etkiler; kemoterapi odasında, erken (akut), geç ve immun ilişkili olmak üzere alt gruplarda değerlendirilir.

Kemoterapi odasında karşılaşabileceğiniz her olumsuz durum için kemoterapi hemşirenizi çağırınız. İlaçlar alerji nefes darlığı ağrı ve benzer sorunlara yol açabilir.

Erken yan etkilerin çoğu kemoterapi aldığınız sürece oluşur ve tedavi tamamlandıktan sonra tamamen kaybolur; bazılarının düzelmesi ise daha uzun zaman alabilir. Normale dönme süresi yine kullanılan ilaç türüne, miktarına ve hastanın durumuna göre değişiklik gösterir. Sizi kemoterapi alımı süresince rahatsız eden yan etkilerin hemen hemen tamamı erken yan etkilerdir. Tedavi bitiminde kaybolacağından, bu yan etkiler nedeniyle tedavinizi aksatmamanızı ve yan etkileri en aza indirebilmek için doktorunuzla işbirliği yapmanızı öneririz.

Geç yan etkiler hastayı kemoterapi alırken rahatsız etmeyen, daha uzun sürede ortaya çıkan yan etkilerdir. Gerekli önlemler alındığı takdirde bunların oluşması genellikle önlenebilir.

İmmun ilişkili yan etkiler artmış immun sistemin sağlıklı dokularımıza da zarar vermesi ile oluşur. Diğer yan etkilerden farklı olarak ilacın dozunu azaltarak tedavi edilemezler. Tedavide ilacın kesilmesi ve immune sistemin baskılanması gerekli olabilir.

ACİL DURUMLAR

• 38 derecenin üstünde ateş yükselmesi
• Herhangi bir yerinizde kanama
• Aşırı burun kanaması
• Ciltte oluşan morluklar
• İdrarda kanama
• Diş etlerinde aşırı kanama
• Vajinal kanamalar (mens, adet dışı).
• Dışkıda taze kanama veya dışkının katran gibi siyah olması.
• Kusarak kahve telvesi gibi veya kırmızı renkte ağızdan kan gelmesi.
• Vücutta toplu iğne başı büyüklüğünde döküntüler.
• Öksürürken aşırı miktarda kan gelmesi.
• Daha önce olmayan nefes darlığı veya var olan nefes darlığında artış.
• Kilo kaybına yol açan, halsiz ve yorgun bırakan ishal.
• Normal dışkılama alışkanlığınızın dışında oluşan 3 günden fazla süren gaz ve dışkı çıkaramama.
• Yemek yemenizi engelleyen ağız yaraları ve yutma güçlüğü.
• Ani olarak gelişen uyuşma, çift görme problemleri ve hareket bozukluğu, bilinç kaybı.
• Vücutta oluşan yaygın döküntüler