KEMOTERAPİ NEDİR?

Kemoterapi özel bir ilaç tedavisidir. Amacı, kontrolsüz çoğalan ve istenmeyen hücrelerin yok edilmesini sağlamaktır. Kemoterapi uygulamada değişik yöntemler ve ilaçlar kullanılmaktadır. Sizin için uygun protokol doktorunuz tarafından hazırlanacaktır.

KEMOTERAPİNİN AMACI NEDİR?

Kemoterapinin kullanım amacı, patoloji sonucu ve hastalığın gelişme evresine göre değişiklik göstermektedir. Bunlar:

• Hastalığı tedavi etmek
• Hastalığın yayılmasını önlemek
• Ameliyat sonrası tekrarlama olasılığını azaltmak
• Ameliyat ya da radyoterapi öncesi kanseri küçültmek
• Hastalığa bağlı şikayetleri azaltmak
• Radyoterapinin etkisini artırarak tedavi etkinliğini yükseltmektir.

Etkili bir tedavi yöntemi olmasına rağmen bazı durumlarda tümörü tamamen yok edemeyip sadece belirtilerini düzelterek rahat yaşamayı sağlayabilir. Bazı tümörlerde tek tedavi yöntemi kemoterapidir. Diğerlerinde ise kemoterapi diğer tedavilerle (cerrahi ve radyoterapi) peş peşe veya eş zamanlı olarak uygulanır. Örneğin ameliyat öncesinde tümörü küçültmek amacıyla veya ameliyattan sonra yayılmasını önlemek için kemoterapi yapılabilir. Aynı uygulamalar radyoterapi öncesinde ve sonrasında yapılabildiği gibi, radyoterapi ile aynı anda çeşitli yöntemlerle de kemoterapi uygulanabilir.

İLAÇLAR NASIL KULLANILIR?

• Damar yoluyla (en çok kullanılan uygulama şeklidirs)
• Ağızdan tablet ya da kapsül şekliyle
• Kas içine ya da cilt altına enjeksiyon yoluyla
• Vücut boşluklarına doğrudan uygulama yoluyla (mesane içine, omurilik içine, karın içine uygulama vb.)
• Bölgesel yolla verilebilir, ilacın kemoterapi ile, etkilemek istenen bölgeye giden damar yoluna doğrudan uygulanmasıdır. Seyrek olarak kullanılmaktadır.

KEMOTERAPİ İLAÇLARI NASIL SEÇİLİR?

İlaç seçimi; patoloji sonucu, hastalığın yaygınlık durumu, hastanın yaşı, genel durumu ve mevcut başka hastalıklarına (kalp hastalığı, yüksek tansiyon, şeker hastalığı, böbrek yetmezliği vb.) göre tıbbi onkoloji doktorunuz tarafından yapılır.

NE SIKLIKLA KEMOTERAPİ ALACAĞIM?

Sizin için uygun kemoterapi protokolü tıbbi onkoloji doktorunuz tarafından hazırlanır. Bu protokolde ne zaman ilaç alacağınız ve dinlenme süreleriniz belirtilir. Bu süreç hastaya özel olarak hazırlanır. Bazı protokoller 3 hafta da bir uygulanırken, bazen de 4 hafta da, 2 hafta da, hafta da bir uygulanan protokoller de vardır. Sıklık kemoterapi protokoluna bağlı olarak değişmektedir. Protokollerin en temel özelliği belli sürelerle tekrar etmesidir. Protokoller kişiye ve hastalığa özgü olarak planlanmaktadır.

TEDAVİNİN BELİRLENMESİ

Tedavinin belirlenmesi;

• Tümörün tipine
• Hastalığın evresine
• Tedavi hedeflerine
• Kemoterapi çeşidine
• Hastanın ek hastalıklarına bağlı olarak planlama yapılmaktadır.

TEDAVİ BOYUNCA NASIL OLURUM?

Her insanın tedavisi farklıdır, bu yüzden kişinin nasıl hissettiğini söylemek mümkün değildir. Bazı insanlar evde veya işte herhangi bir problem yaşamazken, bazıları çok yorgun hissedebilir.

Bugün çoğu yan etkiler kontrol altına alınabilir. Yan etkileri nasıl kontrol altına alınacağını veya ne yapmanız gerektiğini doktorunuz veya hemşirenizden öğrenebilirsiniz.

AĞIZDAN VERİLEN KEMOTERAPİ İLAÇLARININ KULLANIMINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN NOKTALAR

• Alınacak günlük doz miktarı doktorunuz tarafından ayarlanacaktır. Bu doz dışında eksik veya fazla ilaç alınmamalıdır.
• İlaçları aç veya tok, günde kaç kez ve ne kadar süre alacağınız eğitim hemşireniz tarafından size anlatılacaktır.
• İlaçlar çiğnemeden, eritmeden, ağızda bekletmeden ve sadece bol suyla alınmalıdır (diğer sıvılar tercih edilmemektedir).
• Doz kayıplarının önlenmesi açısından bulantı kusmayı engellemek için, öncesinde bulantı giderici tabletler alınmalıdır.
• Kapsüllerin ve şekli bozulmuş ilaçların gözle, yüzle ve burunla teması önlenmelidir. Ele bulaşması durumunda eller sabunlu suyla hemen yıkanmalıdır.
• Tabletler alınırken mümkün olduğunca elle teması engellemek için tek kullanımlık poşet eldiven tercih edilmelidir.
• Tablet alındıktan sonra kusmamak önemlidir. Kusulan tablet tekrar alınmamalıdır.
• Doz unutulması durumunda, unutulan doz atlanmalı, diğer dozla birlikte alınmamalıdır.
• Kullandığınız başka ilaçlar varsa, bu ilaçlarla kemoterapi ilaçları arasında bir saat olmalıdır.
• Midenizde yanma ve ağrı oluştuysa, mide koruyucu ilaçlar alabilmeniz için doktorunuza danışmalısınız.

YASAKLI YİYECEKLER

• Greyfurt suyu
• Kan portakalı suyu
• Nar suyu
• Aşırı tuzlu yiyecekler
• Saf şeker (Çay Şekeri)